Tamme rat
Een tamme rat, ook wel bekend als de gedomesticeerde rat, is een gedomesticeerde variant van de wilde bruine rat (Rattus norvegicus). Tamme ratten zijn al honderden jaren gefokt en gedomesticeerd als huisdieren en worden vaak gehouden vanwege hun sociale, intelligente en nieuwsgierige aard.
In tegenstelling tot wilde ratten zijn tamme ratten speciaal gefokt om een rustiger temperament te hebben, meer geschikt voor interactie met mensen. Ze zijn vriendelijk, gewend aan menselijke aanwezigheid en kunnen een sterke band met hun verzorgers ontwikkelen. Tamme ratten zijn intelligente dieren die kunnen worden getraind om trucjes uit te voeren en kunnen leren om te reageren op hun naam of andere commando’s.
Tamme rat
Naam Nederlands: Tamme rat
Wetenschappelijke naam: Rattus norvegicus domestica
Herkomst: Oost-Azie, maar inmiddels over de hele wereld
Leeftijd: Gemiddeld 2 á 3 jaar, maar er zijn ratten bekend met een veel hogere leeftijd
Lengte: Tussen de 21 en 29 cm lang (zonder staart)
Draagtijd: Ongeveer 21 dagen
Geboorte: Levendbarend
Nestgrootte: Meestal 6-18 jongen
Activiteit: Schemer- en Dagactief
Wetgeving: Geen
Verblijf: Hoge knaagdierkooi of hoog terrarium met voldoende ventilatie- en klimmogelijkheden
Minimale afmeting: 80x50x70 (LxBxH) voor 2 ratten
Voedsel: Ratten zijn van nature absolute alleseters
Het uiterlijk van de Tamme rat
Ratten zien eruit als grote muizen. Zij worden gemiddeld tussen de 21 en 29cm lang. Het gewicht van de vrouwtjes ligt tussen de 250 en 400 gram, mannetjes kunnen wel tot 600 gram wegen! Ratjes zijn vooral herkenbaar aan hun lange staart, deze is ongeveer 15 tot 23 cm lang. Tamme ratten stammen af van de bruine rat, deze kleur wordt Agouti genoemd. De laboratorium rat, die ook afstamt van de Bruine Rat, is van origine volledig wit met rode ogen (Albino). Naast deze standaard kleuren zijn er nog tal van andere kleurtjes bekend. De meest bekende zijn: effen Zwart, effen Beige, effen Russisch Blauw.
Alle kleuren komen naast de volledig effen versie ook nog voor in veel verschillende tekeningen, zoals Japanner (wit met een gekleurde kop, shouders en streep over de rug) en Husky (een gekleurde rug met een witte buik, witte poten en een witte bles op de kop). Dan zijn er ook nog ratjes met krullen (Rex) of zonder haar (naakt) en dumboratjes, deze hebben hele grote laagstaande oortjes.
Het gedrag
Tamme ratten zijn actieve, aanhankelijke, slimme, leergierige en nieuwsgierige dieren die het superleuk vinden om uit hun verblijf gehaald te worden en een hechte band te creëren met hun baasje. Omdat ze zo sociaal zijn is het belangrijk de ratjes voldoende aandacht te geven. Hoe meer tijd je in het begin met je ratjes doorbrengt, hoe sneller ze tam zullen worden.
Het is ook super leuk om je ratjes te trainen, zo kun je ze leren naar hun naam te luisteren, over een potloodje te springen of een balletje te halen, maar ook om al hun behoeften op een speciaal toiletje te doen. Het is heel makkelijk ratjes zindelijk te maken. Ratten kiezen van nature 1 of 2 plekjes om hun behoeften te doen
Ratten hebben, vooral als ze jong zijn, energie voor tien. Ze zullen vooral willen onderzoeken en spelen en zijn lastig om goed in je handen te houden. Stil zitten kennen ze nog niet. Maar juist in deze periode is het belangrijk om dat wel te blijven proberen, als ze wat volwassener, en dus rustiger worden, heb je hier zeker profijt van en kunnen ze lekker op je schouder of in je capuchon blijven zitten en knuffelen. Omdat ratjes zo slim zijn is het belangrijk de speeltjes in de kooi regelmatig te wisselen of vervangen. doe je dit niet gaan de ratten zich vervelen en is de kans op probleem gedrag heel groot.
Ratten leren al op jonge leeftijd, spelenderwijs, hoe ze zich moeten gedragen in een groep. Ze rollen regelmatig door de kooi, terwijl ze elkaar bijten om vervolgens samen in slaap te vallen. Ook oudere ratten spelen met elkaar. Soms wordt spelen verward met vechten omdat het er best hard aan toe kan gaan. Ruziemaken is niet erg en soms heel belangrijk binnen een groep, zo verstevigen de ratten hun rol in de groep. Bijvoorbeeld door eten van een ondergeschikte rat af te pakken of een ander uit de hangmat te duwen. Belangrijk is dit niet te veel te verstoren of bij te sturen. De stelregel is: zolang een ratje er niet zichtbaar onder lijd en er geen bloed vloeit, hoeft er niet ingegrepen te worden.
Huisvesting
Ratten leven van nature in kleine groepen, bestaande uit een dominant mannetje, een harem vrouwtjes en een aantal ondergeschikte mannetjes. Het is daarom een must om ook tamme ratjes minimaal met zijn tweetjes te houden.
Ratten zijn te nieuwsgierig en ondernemend om de hele dag in een klein, leeg kooitje te zitten. Het is daarom belangrijk om ze in een ruime, rijkelijk ingerichte kooi te huisvesten. Natuurlijk geldt altijd: hoe groter, hoe beter. minimale afmetingen voor 2 ratjes zijn daarom 80x50x70. Voor elke volgende rat dien je 20% meer grondoppervlak te hebben.
Er zijn verschillende verblijven geschikt om Tamme ratjes in te huisvesten.
De meest gebruikte is de getraliede knaagdierkooi. Deze kooi bestaat uit een plastic onderbak met een bovenkant van traliewerk.
Het voordeel van deze kooien is dat de ratten lekker tegen de tralies op kunnen klimmen en dat je makkelijk inrichting kunt ophangen. Het nadeel is dat de onderbak vaak niet diep genoeg is om genoeg graafruimte voor ratten te realiseren. Ook zijn er genoeg ratten die zich door de plastic onderbak heen weten te knagen. Zorg dus voor voldoende afleiding om dit risico te beperken.
Een ander verblijf, dat de laatste tijd steeds meer aan populariteit aan het winnen is, is het terrarium.
Het Rattenterrarium
Steeds meer tamme ratjes worden in een terrarium gehouden in plaats van in een traliekooi. En waarom niet?! Geen lelijke tralies meer in het zicht en ook geen risico dat je ratten een extra ontsnappingsroute creëren in de plastic onderbak. In een terrarium is het, bovendien, makkelijker om de natuurlijke leefomgeving na te bootsen dan in een traliekooi dit komt omdat:
- de bodembedekking er nauwelijks uitgegooid kan worden. Bruine ratten, waar onze tamme ratten vanaf stammen, zijn van nature voornamelijk grondbewoners en maken holenstelsels met gangen van ong. 9cm doorsnede, op 50cm diepte.
- Het eenvoudiger is de luchtvochtigheid op pijl te houden. Ratten hebben het liefst een luchtvochtigheid van 40-70%.
Natuurlijk zijn er wel een aantal dingen waar je op moet letten! Zo is het belangrijk dat het terrarium ruim genoeg is, maar ook dat er voldoende ventilatie en luchtcirculatie is.
Ratten hebben hele gevoelige luchtwegen en daarom is het belangrijk dat er niet teveel stof en evt. urinedampen blijven hangen. Let er daarom op dat er naast ventilatie aan de bovenkant, ook ventilatie aan de voorkant is. De minimale afmetingen voor een rattenterrarium, voor 2 ratjes, zijn 100x50x70cm maar idealiter is hij een stuk hoger (zo’n 90-100cm). Het liefst heb je onder de deurtjes namelijk een hoogte van 40cm zodat je de ratjes genoeg graafruimte kunt bieden En evt. een bioactieve bodem kunt toevoegen om de natuurlijke omgeving zo goed mogelijk te kunnen nabootsen.
Een bioactief rattenverblijf
Een bioactief rattenverblijf betekent eigenlijk, dat je de natuur zoveel mogelijk nabootst. Je creëert een ecosysteem dat zichzelf in balans houd. Hoe werkt dat dan? Om dit te creëren heb je een hoge onder- of graafbak nodig van minimaal 40cm. Hier doe je dan een flinke laag (minimaal 25cm) Back Zoo Nature Humus Bedding, gemengd met Back Zoo Nature Discovery Bedding. Om wat meer vochtigheid te creëren kun je Back Zoo Nature Forest Moss en Back Zoo Nature Discovery Leaves toevoegen. Dit is ook fijn voor de ongewervelde opruimers die je aan de bodem gaat toevoegen. Zij kunnen hier schuilen.
Deze opruimers maken dat de natuurlijke bodem die je gecreëerd hebt, ook daadwerkelijk bioactief wordt. Voor ratjes kun je het beste tropische pissebedden en springstaartjes gebruiken.
Naast deze basis is het superleuk om nog wat andere natuurlijke materialen toevoegen, zoals kurktakken, kurktunnels, Back Zoo Nature Forest Pine Cones en plantjes.
Mannetje of Vrouwtje?
Tamme ratjes zijn echte groepsdieren en houd je dus altijd minimaal met zijn tweeën, maar je wilt natuurlijk geen nestjes! Daarom is het belangrijk dat je ratjes van hetzelfde geslacht zijn. Maar welke kies je dan?
Hoe herken je een vrouwtje?
Vrouwtjes zijn wat kleiner, lichter en slanker dan mannen. Ook zijn ze, over het algemeen, bewegelijker en actiever. Je herkent ze doordat de geslachtsopeningen vrij dicht op elkaar zitten en kun je de tepeltjes op de buik zien. Helaas staan vrouwtjes er wel om bekend sneller last te hebben van tumoren.
Hoe herken je een Mannetje?
Mannetjes worden een stuk groter en zwaarder dan vrouwtjes. Naast dat hun geslachtsopeningen een stuk verder uit elkaar zitten dan bij vrouwtjes, herken je mannetjes ook aan de flinke teelballen die onder het begin van de staart hangen. Qua gedrag zijn heren ook anders ten opzichte van de dames.
Wat eet de Tamme rat?
Ratten zijn omnivoren, oftewel alleseters. Belangrijk is dat ratten naast plantaardig materiaal ook voldoende dierlijke eiwitten binnen krijgen, deze zijn belangrijk voor de stofwisseling. Het optimale eiwitgehalte in rattenvoeding ligt tussen de 12 en 15%. Een tekort aan eiwitten (vooral bij opgroeiende rittens) kan leiden tot groeiachterstanden, spierafbraak, vermagering en bloedarmoede. Een teveel aan dierlijke eiwitten kan overigens ook leiden tot grote problemen. Verschillende studies hebben uitgewezen dat het eiwit gehalte drastisch verminderd moet worden wanneer de rat een half jaar geweest is. Blijf je een volwassen rat stelselmatig teveel eiwitten voeren neemt de kans op tumoren aanzienlijk toe.
Ratten hebben een snelle stofwisseling en hebben daarom energierijke voeding nodig. dit halen ze voornamelijk uit koolhydraatrijk plantaardige delen, zoals granen en zaden.
Ratten hebben een flinke aanleg om snel te dik te worden, daarom mag het vetgehalte in de voeding liever niet hoger zijn dan 5%. Bij naaktratjes mag het vetgehalte iets hoger zijn, zij verbruiken meer energie dan ratjes met haar omdat zij veelherder moeten werken om zichzelf warm te houden. Tamme ratjes hebben een kleine blindedarm. hierdoor hebben ze moeite met het verwerken van ruwe vezels. Het is daarom beter dat het ruwe vezel gehalte van de rattenvoeding niet hoger is dan 10%. Ratten hebben daarom ook geen baat bij het toevoegen van hooi aan het dieet.
Pellet of Mixvoeding?
Er bestaan een heleboel verschillende voedersoorten. Sommige bestaan enkel uit pellets, dit wordt ook wel labbrok genoemd en wil zeggen dat elk brokje exact dezelfde ingrediënten en voedingswaarde bevat. Hierdoor kunnen ratten niet zelf bepalen welke delen zij opeten en krijgen ze met elk brokje dezelfde voedingsstoffen binnen. Er zijn ook voeders die bestaan uit allemaal verschillende zaden en pitten, dit wordt gemengde of mixvoeding genoemd. Bij deze voeding hebben de ratjes wat meer afwisseling en kunnen ze zelf kiezen wat ze als eerst oppeuzelen. Het voordeel is dat dit meer lijkt op de voeding die de wilde, Bruine rat eet. Het nadeel van gemengde voeding is echter dat de ratjes alleen de zaadjes eruit zoekt die ze het lekkerst vinden en de rest laten staan. Zo is het ook lastig bij te houden of alle ratjes dezelfde voedingsstoffen binnenkrijgen.
Is gemengde voeding dan altijd slecht? Nee, zeker niet! Mixvoeding is bijna net zo goed als een pellet, maar niet elke mix is hetzelfde en het is belangrijk om niet teveel te voeren. Als je je ratten elke dag een volle bak voer geeft om uit te kiezen, zullen ze alleen de lekkere dingen eruit zoeken, maar voer jij je ratten slechts 20 gram voeding per rat per dag zullen ze netjes alles opeten. Natuurlijk is het aan jou om in de gaten te houden of al je ratjes genoeg variatie binnen krijgen en niet 1 rat enkel alle vette zaadjes eruit eet. Je kunt het ook prima beide voeren door, bijvoorbeeld, als basis een pellet te voeren en daarbij wat gemengde voeding door het verblijf te strooien of te verstoppen in een foerageer speeltje. Daarmee geef je ze wat te doen en stimuleer je hun natuurlijke, nieuwsgierige gedrag.
Wat heb je nodig voor het houden van 2 Tamme Ratjes?
Wat leuk dat je besloten Tamme ratjes te gaan houden! Maar wat heb je allemaal nodig? Om je op weg te helpen hebben wij alvast dit handige boodschappenlijstje voor je gemaakt:
• Verblijf (minimaal 80×50×70 voor 2 ratjes)
• Stofvrije bodembedekking
• Bodemverrijkingsmateriaal (bijvoorbeeld Discovery leaves of nestmateriaal van papier)
• Verschillende hangmatjes en ander klim- en klautermateriaal
• Minimaal 1 huisje per dier
• Voerbakje
• Waterbakje/flesje
• Foerageerspeelgoed
• Graafbak + graafbare vulling
• Toiletbak + goed absorberende vulling + plassteen
• Voeding
• Snacks
• Knaagmateriaal
